Chris - Verhalen - Werken bij de omgevingsdiensten NL

“om kwetsbare eenzijdigheid in natuur én beleid. om het beschermen van de biodiversiteit.”

Het verhaal van Chris

ECOLOOG

Chris Achterberg, ecoloog bij de RUD Utrecht, werkt dagelijks aan het beschermen van biodiversiteit. Niet als abstract begrip, maar als fundament van een gezonde leefomgeving. Want als soorten verdwijnen, valt er meer om dan je denkt. "Eenzijdigheid is kwetsbaar."

Wat is biodiversiteit eigenlijk?

“Biodiversiteit is een natuurlijk systeem waarin alle levensvormen – van bacteriën en wormen tot planten en dieren – met elkaar verbonden zijn,” legt Chris uit. “Samen zorgen ze ervoor dat de biotoop, het ecosysteem, blijft functioneren. Dat kan een complex tropisch regenwoud zijn, maar ook een schraal stuk grond waar alleen zeer gespecialiseerde soorten voorkomen.”

Biodiversiteit is niet alleen een rijkdom aan soorten; het is de samenhang daartussen die het systeem stabiel houdt. Wanneer soorten verdwijnen, raakt die balans verstoord. Chris: “Het instorten van soorten en systemen is sluipend en ongrijpbaar.”

“Het instorten van soorten en systemen is sluipend en ongrijpbaar.”

De invloed van de mens

Chris ziet dagelijks hoe menselijke activiteit het aantal soorten beïnvloedt. “Soms positief, zoals bij de otter die dankzij herintroductie weer voorkomt in Nederland. Maar vaak gaat het ten koste van soorten. Door stikstofuitstoot ontstaat er bijvoorbeeld een eenzijdige vegetatie die insecten onder druk zet. En als die verdwijnen, volgt een kettingreactie.”

Een schrijnend voorbeeld: de zwartvoetbunzing in Noord-Amerika verdween omdat zijn prooi, de prairiehond, werd bejaagd. Dichter bij huis zag Chris hoe het konijnenvirus myxomatose leidde tot instorting van populaties – met gevolgen voor roofdieren als hermelijnen en bunzingen.

Verlies van soorten = verlies van veerkracht

De achteruitgang van biodiversiteit heeft directe gevolgen voor onze voedselvoorziening, waarschuwt Chris. Minder insecten betekent minder bestuiving. Minder genetische variatie in gewassen of vee maakt ze gevoeliger voor ziektes. “Als alles genetisch identiek is, raakt één ziekte hele oogsten tegelijk,” zegt hij. “Dat zie je bij aardappels, maar ook bij dierenrassen.”

Zelfs plagen zoals de eikenprocessierups zijn volgens Chris deels het gevolg van ecologische verarming. “Te veel maaien, te weinig begroeiing, te weinig insecten en dus geen vogels meer. Dan krijgt zo’n plaaginsect vrij spel.”

"Als alles genetisch identiek is, raakt één ziekte hele oogsten tegelijk"

Hoe RUD Utrecht het verschil maakt

Binnen de RUD Utrecht werkt Chris aan soortenbescherming onder de Omgevingswet. Toezichthouders handhaven op maatregelen die vogels en vleermuizen beschermen, vooral bij isolatieprojecten. “Bij grotere bedrijven gaat het vaak goed,” zegt Chris. “Maar bij particulieren en kleinere aannemers verdwijnen elke dag verblijfplaatsen. Zo verlies je ongemerkt steeds meer soorten.”

Hij waarschuwt dan ook voor het verschuivende baselinesyndroom. “Wat nu als normaal voelt – bijvoorbeeld een strak gemaaid grasveld – was een generatie geleden een bloeiend grasland vol insecten. We vergeten hoe rijk onze natuur ooit was.”

Wat jij kunt doen

Wil je biodiversiteit beschermen en bevorderen? Schakel dan bij werkzaamheden aan en om je huis altijd bedrijven in die volgens de regels werken. Dit betekent: een ecologische Quickscan en, als er beschermde soorten voorkomen, het werk bijvoorbeeld buiten het broedseizoen uitvoeren of nestkastjes plaatsen. Laat je iets bouwen? Zorg dan bijvoorbeeld voor stootvoegen voor vogels en vleermuizen. Als je een tuin hebt: plant struiken, bomen en planten die van nature in Nederland voorkomen. Dan komen er al snel insecten, en die trekken weer andere dieren aan.

Wil je zelf actief bijdragen aan het toezicht en het behoud van de biodiversiteit? Bekijk dan de vacatures bij de omgevingsdienst in jouw regio.

Lees alle verhalen